Κείμενο: Εύη Βουτσινά
Φωτογραφία: Έφη Παρούτσα
Οι ξακουστές ολόγλυκες μελιτζάνες επισκιάζουν τα υπόλοιπα προϊόντα του εύφορου Λεωνιδίου και πρωταγωνιστούν στα μαγειρέματά του. Μέχρι και γλυκό του κουταλιού τις κάνουν!
Το Λεωνίδιο έχει διατηρήσει τη φυσιογνωμία και το χαρακτήρα του. Μόλις 4 χλμ. από τη θάλασσα, απλώνεται σε μια εύφορη κοιλάδα και στην πλάτη του καταλήγει σχεδόν σε ημικύκλιο, με απόκρημνους βράχους, ο Πάρνωνας. Αξίζει να περπατήσετε τα δρομάκια του, για να συνειδητοποιήσετε την ανθρώπινη κλίμακα του μέτρου, άλλοτε κοινή σε όλους τους οικισμούς-πόλεις της επαρχίας. Γι’ αυτό από το 1977 έχει χαρακτηριστεί επίσημα παραδοσιακός οικισμός. Είναι το επίκεντρο της Τσακωνιάς, η οποία περιλαμβάνει άλλα οκτώ χωριά. Εδώ οι κάτοικοι διασώζουν και μιλούν μια διάλεκτο που οι γλωσσολόγοι ονομάζουν νεοδωρική και είναι εντυπωσιακό το ότι μένει ζωντανή επί τρεις χιλιάδες χρόνια και σήμερα κινδυνεύει να χαθεί, αφού δεν είναι γραπτή και την ομιλούν πια μόνο οι μεγαλύτεροι. Κάποιος ευαίσθητος πολιτιστικός φορέας θα έπρεπε να κινηθεί πάραυτα για να μη χαθεί και αυτό το κομμάτι του πολιτισμού μας, όπως χάθηκαν τόσα...
Με επίκεντρο την Πλάκα, το επίνειο του Λεωνιδίου, αναπτύχθηκε το εμπόριο - και στην αρχαιότητα και στα νεότερα χρόνια αποτελούσε διαμετακομιστικό κέντρο που τροφοδοτούσε την ενδοχώρα, ακόμα και τη Σπάρτη. Ντόπιοι έμποροι και εφοπλιστές βοήθησαν στον αγώνα για την απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό.
Εκτός από το εμπόριο, πλούτο έδινε και δίνει στον τόπο ο εύφορος κάμπος του με τις ελιές, τα εσπεριδοειδή και τα πολλά και νόστιμα κηπευτικά. Το κυριότερο, η μελιτζάνα, μακρόστενη, μοβ-λιλά με άσπρες γραμμές, λέγεται τσακώνικη και είναι από χρόνια Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης. Ο τόπος την ευνοεί, είναι γλυκιά, δεν χρειάζεται ξεπίκρισμα με αλάτι πριν μαγειρευτεί. Το ίδιο είδος μελιτζάνας καλλιεργημένο σε άλλα μέρη πικρίζει. Επιπλέον, η σάρκα της είναι απαλή με σατινένια υφή. Επισκιάζει όλα τα υπόλοιπα προϊόντα του τόπου.
Οι Λενιδιώτες, και γενικά στα χωριά της Τσακωνιάς, συνηθίζουν πολύ τις ψητές μελιτζάνες. Τις ψήνουν στο φούρνο ή τις βάζουν σε μια πλάκα και τις ψήνουν μέχρι να μαλακώσουν. Μετά, τις ξεφλουδίζουν και τις τρώνε με αλατοπίπερο, λαδόξιδο και ψιλοκομμένο κρεμμύδι. Το φαγητό αυτό δεν το λένε μελιτζανοσαλάτα, όπως θα περίμενε κανείς, αλλά -απλώς- ψητές μελιτζάνες.
Στη Βασκίνα, το οροπέδιο πάνω από το Λεωνίδιο με την εντυπωσιακή χλωρίδα, παράγονται εκλεκτά τυροκομικά προϊόντα. Το ψωμί τους οι Τσάκωνες το φτιάχνουν παραδοσιακά σε κουλούρες, από το ντόπιο σιτάρι. Επίσης, φτιάχνουν λιπανάβατα λεπτά ψωμιά, που τα λένε «κολιούρες». Τις ψήνουν σε μεταλλικές πλάκες που έχουν σχήμα σταγόνας. Τις τρώνε ζεστές με «άρτουμα», τυρί στα Τσακώνικα. Δυστυχώς, ο χώρος είναι μικρός για να σας περιγράψω το μεθυστικό «κασμάτσι» και τα χόρτα που τα στεγνώνουν και τα διατηρούν όλο το καλοκαίρι κι όταν τα βράζουν είναι σαν ολόφρεσκα. Ελπίζω να επανέλθουμε, γιατί το Λεωνίδιο έχει γεύση, ομορφιά και παράξενα καλούς ανθρώπους.
