Κείμενο: Γιάννης Λεμονής
Δημιούργημα του Lucien Olivier στο πολυτελές εστιατόριο της Μόσχας «Ερμιτάζ» τον 19ο αιώνα, είναι το κατεξοχήν εορταστικό φαγητό της Ρωσίας.
Η Μόσχα του 2016 είναι μια πόλη που ξέρει να προσαρμόζεται, να μεταμορφώνεται και να εκπλήσσει τον επισκέπτη της. Η τρίτη σε πληθυσμό πόλη στον κόσμο ζει σε ρυθμούς ξέφρενης ανάπτυξης. Η εικόνα που έχουμε οι περισσότεροι στο μυαλό μας γι’ αυτήν ανήκει πια στο παρελθόν. Οποιος βρεθεί εκεί τέτοιες μέρες θα συναντήσει μια σύγχρονη πόλη να γιορτάζει τα Χριστούγεννα με λάμψη ρωσικού μεγαλείου. Θα διαπιστώσει πως η Κόκκινη Πλατεία και τα τείχη του Κρεμλίνου δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από τον χριστουγεννιάτικο στολισμό των Harrods. Και καλύτερα, μέρες που είναι, να μην μπλέξει κανείς με ιστορικές αναζητήσεις.
Οι καιροί αλλάζουν. Αυτά που δεν έχουν αλλάξει είναι η βότκα, το χαβιάρι και η ρωσική σαλάτα. Και αυτή η σαλάτα κρύβει μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία. Δημιουργήθηκε από τον Γάλλο σεφ Lucien Olivier, ο οποίος το 1860 άνοιξε στη Μόσχα ένα πολυτελές εστιατόριο, το «Ερμιτάζ». Απ’ όλα τα φαγητά που σέρβιρε εκεί, ο κόσμος λάτρεψε τη σαλάτα του, η οποία ήταν ένα μείγμα από ακριβά υλικά, όπως κρεατικά, κυνήγι, αστακός, χαβιάρι και λαχανικά, ανακατεμένα με μια ακαταμάχητη σάλτσα που έμοιαζε με μαγιονέζα. Τόσο διάσημη έγινε αυτή η σαλάτα, ώστε το 1883 ο ίδιος ο τσάρος Αλέξανδρος B΄ πήγε να τη δοκιμάσει. Ομως η συνταγή της σάλτσας ήταν μυστική. Ο Ολιβιέ την ετοίμαζε μόνος του σε ένα δωμάτιο, μακριά από τα μάτια όλων. Το 1883 ο Ολιβιέ πέθανε παίρνοντας τη συνταγή μαζί του στον τάφο, αφού δεν την είχε γράψει ποτέ. Το μόνο που ξέρουμε είναι πως η σάλτσα έμοιαζε με μαγιονέζα και είχε μεταξύ άλλων: γαλλικό κρασί, ξίδι, μουστάρδα και ελαιόλαδο από την Προβηγκία. Λεπτομέρειες και αναλογίες, όμως, δεν έμαθε ποτέ κανείς. Το «Ερμιτάζ» τελικά έκλεισε το 1905. Τότε η σαλάτα πήρε το όνομα του δημιουργού της και μέχρι σήμερα οι Ρώσοι την αποκαλούν «σαλάτα Ολιβιέ». Αυτή που εμείς λέμε ρωσική σαλάτα είναι μια απλοποιημένη εκδοχή της πρωτότυπης, η οποία περιορίζεται στα βασικά και πιο απλά υλικά. Αυτό βέβαια δεν εμπόδισε τον κόσμο να την αγαπήσει τόσο, ώστε να θεωρείται η πιο δημοφιλής σαλάτα παγκοσμίως.
