Στις αρχές Σεπτεμβρίου έγινε στη Σητεία της Κρήτης το πρώτο Φεστιβάλ με τίτλο «Διατροφή και τοπική κουλτούρα». Το φεστιβάλ περιελάμβανε εκδηλώσεις, περίπτερα, μια ημερίδα, στη διάρκεια της οποίας παρουσιάστηκαν εισηγήσεις και έγινε συζήτηση, και πολιτιστικές εκδηλώσεις. Το φεστιβάλ γίνεται στο πλαίσιο του προγράμματος «Τόπων Ευφορία» στο οποίο συμμετέχουν 3 περιοχές της Ελλάδας και μία της Κύπρου. Από την Ελλάδα συμμετέχει το οροπέδιο Λασιθίου, η Σητεία και η Χίος ενώ από την Κύπρο η περιοχή της Τροόδου. Η «Πράξη», όπως ονομάζεται στο πρόγραμμα του Φεστιβάλ, χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ενωση και από εθνικούς πόρους της Ελλάδας και της Κύπρου και οργανώνεται από τον Δήμο Σητείας με «ανάδοχο» τον Οργανισμό Ανάπτυξης Σητείας. «Στόχος είναι η προώθηση των διατροφικών προϊόντων και η βιώσιμη ανάπτυξη στις συνεργαζόμενες περιοχές».
Η ημερίδα και οι νοστιμιές του Αλέξανδρου
Στην προκυμαία της Σητείας ήταν στημένα τα λίγα είναι η αλήθεια περίπτερα με λιγοστά προϊόντα, ελαιόλαδο κυρίως και μέλι. Την Παρασκευή 7 Σεπτεμβρίου έγινε η έναρξη, οι χαιρετισμοί, και μια θεατρική παράσταση από το Θέατρο Σητείας. Την επομένη το πρωϊ 11-2, η «ημερίδα». Eισηγήσεις έκαναν ο Νίκος Πετράκης, Επίτιμος Πρόεδρος και Ειδικός Σύμβουλος ΟΑΣ με τίτλο «Μικρή εισαγωγή στην ημερίδα», η Θεανώ Βρέντζου, Αντιπεριφερειάρχης Κοινωνικής Πολιτικής Αγροτικής Οικονομίας Κτηνιατρικής και Αλιείας Περιφέρειας Κρήτης, με τίτλο « Ο Αγροδιατροφικός τομέας μοχλός ανάπτυξης για την Κρήτη», ο κ. Γεώργιος Φραγκιαδάκης, Αναπληρωτής καθηγητής του τμήματος Διατροφής και Διαιτολογίας του ΤΕΙ Κρήτης με τίτλο «Τοπικά Τρόφιμα και Ανάπτυξη», ο Dr. Νικόλαος Μιχελάκης, Επιστημονικός Σύμβουλος ΣΕΔΗΚ (Σύνδεσμος Ελαιοπαραγωγικών Δήμων Κρήτης) και πρώην Διευθυντής του Ινστιτούτου Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων, με τίτλο «Εξελίξεις στην ελαιοκομία και τις τιμές του ελαιολάδου. Προτάσεις ΣΕΔΗΚ στο σχέδιο της ΕΕ για αναβάθμιση της Ελαιοκομίας», η κ. Δέσποινα Καλούπη, Συνεργάτης του γραφείου Αντιπεριφερειάρχη Χίου με τίτλο «Η μαστίχα, ένα καλό παράδειγμα αξιοποίησης τοπικού προϊόντος» και τέλος ο κ. Παναγιώτης Ζάραγκας, Σύμβουλος Α΄ του Γραφείου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων της Ελληνικής Πρεσβείας στο Παρίσι με τίτλο «Μέθοδοι προώθησης των ελληνικών εξαγωγών». Ακολούθησε συζήτηση στην οποία παρενέβη και ο ηγούμενος της Μονής Τοπλού, όπου παράγουν ελαιόλαδο και μέλι, πατήρ Φιλόθεος Σπανουδάκης. Το βράδυ το Θέατρο Σητείας παρουσίασε τον Ύμνο του Δικταίου Διός. Ακολούθησε ένα πολύ συμπαθητικό κομμάτι της εκδήλωσης: Το «μάθημα μαγειρικής» από τον Αλέξανδρο Παπανδρέου, ο οποίος μαγείρεψε με τα τοπικά προϊόντα νοστιμότατα εδέσματα. Η αμεσότητα του κ. Παπανδρέου με το κοινό, η απλότητά του, μετέτρεψε ένα «μάθημα μαγειρικής» σε πραγματικό πανηγύρι. Ακολούθησε «Μινωϊκό Δείπνο» μαγειρεμένο από τον Αλέξανδρο Παπανδρέου με πολλές νοστιμιές. Αυτό που θα μού μείνει αξέχαστο ήταν τα φρέσκα κρίταμα με λαδόξιδο (ελαφρώς ζεματισμένα γιατί αλλιώς είναι πολύ σκληρά). Το κρίταμο δεν το βρίσκουμε εύκολα στην αγορά. Είναι ένα μικρό φυτό με λογχοειδή φύλλα και έντονη γεύση. Ισως λόγω αυτής πολλοί το μπερδεύουν με την αρμύρα που όμως δεν έχει σχέση ούτε στο σχήμα ούτε στη γεύση.
Κρητική φιλοξενία
Όπως πάντα σχεδόν, η κρητική φιλοξενία άψογη (ύπνος και φαγητό δωρεάν), αλλά όχι έτσι «ξερά». οι διοργανωτές και ιδιαίτερα η ψυχή της διοργάνωσης η κ. Ελίνα Μικρουλέα φρόντιζαν πραγματικά τους καλεσμένους τους. Αποχαιρετώντας μας μάλιστα μάς έδωσαν και μια σακούλα που περιείχε το περίφημο ΠΟΠ ελαιόλαδο Σητείας, μέλι από την γειτονική Μονή Τοπλού και αρωματικά βότανα.
Προς συζήτηση
Αν δεν ήταν η δουλειά μου, τα τελευταία χρόνια, να συναντώ παραγωγούς θα μπορούσα και να φύγω ευχαριστημένη. Αλλά τόσα χρόνια που συναντώ παραγωγούς έχω πια μάθει σ’ έναν βαθμό τα προβλήματά τους. Γι’ αυτό και είμαι επιφυλακτική ως προς τα Φεστιβάλ, τις ημερίδες, τους κρατικούς οργανισμούς ανάπτυξης και τα μεγάλα λόγια. Διάβασα τις στοχοθεσίες (sic), τις γεμάτες γενικότητες που διαβάζει κανείς σε όλες τις ιστοσελίδες των περιφερειών της Ελλάδας από τους αναπτυξιακούς οργανισμούς, τις κοινοτοπίες του τύπου: «Το έργο στοχεύει στη δημιουργία ίσων ευκαιριών προς όλους και ειδικά προς τις πληθυσμιακές ομάδες που πλήττονται περισσότερο από την τοπική στασιμότητα, όπως οι γυναίκες και οι νέοι», τις προωθήσεις, τις βιώσιμες αναπτύξεις κ.λπ. Τα αποτελέσματα τα οποία προσδοκούν οι συμμετέχοντες, όπως οι ίδιοι τα παρουσιάζουν γραπτώς στο φυλλάδιο αυτό, είναι τα ακόλουθα:
«Τα βασικά προϊόντα του έργου αφορούν :
- στη σύσταση και λειτουργία δύο Κέντρων Προβολής και Δικτύωσης ένα στην Ελλάδα (οροπέδιο Λασιθίου) και ένα στην Κύπρο (Γαλατάς περιοχής Τροόδου)
- στην εγκαθίδρυση θεσμού Φεστιβάλ Τοπικών Προϊόντων της Σητείας
- στην ανάπτυξη εξειδικευμένου και καινοτόμου μηχανισμού προβολής των τοπικών προϊόντων στη Χίο
- στην προώθηση συναντήσεων ενημέρωσης και ανταλλαγής τεχνογνωσίας για τους τοπικούς παραγωγούς των περιοχών συνεργασίας».
Την ίδια στιγμή, η Ένωση Ελαιοπαραγωγών Σητείας, ο γίγαντας των ελληνικών εξαγωγών ελαιολάδου υπολειτουργεί λόγω οικονομικών προβλημάτων, η Γαλακτοκομική Σχολή Ιωαννίνων, ένας όντως παραγωγικός εκπαιδευτικός θεσμός που επανδρώνει τα ελληνικά τυροκομεία με καταρτισμένους τυροκόμους, η μοναδική στην Ελλάδα, κινδυνεύει και αυτή καθώς η κρατική χρηματοδότηση γίνεται όλο και πιο φειδωλή, για να μην πω σπάνια. Οι κτηνοτρόφοι, οι γεωργοί, οι μικροί και μεσαίοι επιχειρηματίες στον κλάδο των τροφίμων, πλήττονται από την γραφειοκρατία, τη φορολόγηση, τον παραλογισμό του κρατικού μας μηχανισμού και μια νομοθεσία φτιαγμένη για να εξυπηρετεί τις πολυεθνικές και τις μεγάλες ελληνικές εταιρείες.
Οι παραγωγοί μας έχουν ανάγκη τα «Κέντρα Προβολής και Δικτύωσης»; Έχουν ανάγκη τα «Φεστιβάλ Τοπικών Προϊόντων» και τους « εξειδικευμένους και καινοτόμους μηχανισμούς προβολής»;
Οι μικρές εταιρείες, και οι παραγωγοί μας αντιμετωπίζουν ένα κράτος που τους τσακίζει με τη γραφειοκρατία, τη φορολόγηση, την αδιαφορία, και μια νομοθεσία που ευνοεί σαφώς τις πολυεθνικές έναντι των μικρών παραγωγών. Ένα κράτος του οποίου η γεωργική και κτηνοτροφική πολιτική καθορίζεται από πολιτικούς και γραφειοκράτες που συχνά δεν γνωρίζουν ούτε κατ’ ελάχιστον την κατάσταση και που αλλάζουν κάθε τρίμηνο. Ένα κράτος που με την πιστή εφαρμογή των οδηγιών της ΕΕ και τις επιδοτήσεις κατάφερε να μετατρέψει μια χώρα παραγωγική, γεωργική και κτηνοτροφική σε χώρα «παροχής υπηρεσιών».
Μήπως θα ήταν καλύτερα ένας δημόσιος φορέας όπως ο Δήμος ή η Περιφέρεια να σκεφθούν με όρους επιχειρηματικούς, να φτιάξουν ομπρέλα με σήμα δικό τους τοπικό, που θα περιλαμβάνει τα τοπικά brand names, να δημιουργήσουν δίκτυα διανομής από τα οποία τόσο πάσχουμε, να εκπαιδεύσουν τους αγρότες και τους κτηνοτρόφους στις απαιτήσεις της σύγχρονης αγοράς; Έχουμε εξαιρετικά προϊόντα, αλλά φθάνει αυτό; Μάλλον όχι, αν κρίνουμε από τη σημερινή κατάσταση των πραγμάτων.
