Τι είδαμε, τι μάθαμε, τι γευτήκαμε στο 3ο Tinos Food Paths, το φεστιβάλ γαστρονομίας του νησιού.
Όλη η Τήνος στο πόδι. Άνθρωποι της γαστρονομίας και «λαϊκοί», μάγειροι, μαγαζάτορες, καλλιεργητές, κτηνοτρόφοι, ζαχαροπλάστες, νοικοκυρές και εθελοντές, πολλοί εθελοντές, συστρατεύτηκαν, συσχεδίασαν και στρώθηκαν στη δουλειά. Όλο τον χρόνο δούλευαν. Και μας παρουσίασαν πριν από μερικές εβδομάδες το τρίτο Tinos Food Paths, τυπικά ένα φεστιβάλ τοπικών γεύσεων, ουσιαστικά ένα καλοσχεδιασμένο σαφάρι γαστρονομικών θησαυρών, των δικών τους θησαυρών, μια άσκηση μνήμης της αιγαιακής ζωής, μια νόστιμη περιπέτεια, μια συγκινητική γιορτή.
Λεφτά δεν πήραν από κρατικούς φορείς, να εξηγούμαστε.
Η τηνιακή λούζα μοσχοβολάει μάραθο.
Για μία εβδομάδα μάς έδειχναν το νησί τους. Μας ανεβοκατέβασαν σε ραχούλες, λαγκάδια, σε απάτητες παραλίες, μέχρι και στο νταμάρι μαρμάρου στο Βαθύ μάς πήγαν. Ακούσαμε για λίγο να χτυπά η καρδιά της Τήνου. Άνοιξαν κατώγια για να μας δείξουν στον παραδοσιακό χώρο φύλαξής του το εκλεκτό αλλαντικό τους, τη λούζα.
Άνοιξαν την τραπεζαρία της Μονής Ουρσουλινών για να φιλοξενήσουν το 1ο εργαστήρι Aegean Cocktails and Spirits, που διοργανώθηκε με πρωτοβουλία του ελληνικού «παραρτήματος» του Difford’s Guide, του έγκριτου διαδικτυακού οδηγού ποτών. Εκεί ήρθαμε αντιμέτωποι με τον αρχοντοχωριατισμό μας, όταν διακεκριμένοι bartenders από όλο τον κόσμο εξήραν την ποιότητα των παραγκωνισμένων ελληνικών ποτών και αποσταγμάτων και έφτιαξαν με βάση αυτά και ντόπια φρούτα, λαχανικά και μυρωδικά εξαίσια κοκτέιλ. Εκεί δοκιμάσαμε για άλλη μια φορά τα ελληνικά αρτιζανάλ αναψυκτικά Three Cents, που φτιάχνονται με φυσικά υλικά.
Άνοιξαν τα σπίτια τους και μας κέρασαν σπιτικές λεμονάδες, δίπλες με ντόπιο μέλι, αμυγδαλωτά και παστέλια στρωμένα σε λεμονόφυλλα. Καφέ ελληνικό και τσίπουρο.
Ντόπιο ροζέ από τις ποικιλίες Αυγουστιάτηκαι Μαυροτράγανο.
Άνοιξαν τα κελάρια τους για να γευτούμε τα τυριά τους. Υπάρχουν ακόμη σπίτια που φτιάχνουν τα δικά τους τυριά, υπάρχουν όμως και δύο καλά τυροκομεία που δίνουν σε όλη την Ελλάδα, του Συνεταιρισμού και το San Lorenzo. Τι γευτήκαμε; Το πέτρωμα, το ουδέτερο, ανάλατο, φρέσκο τυρί που παίρνει το όνομά του από το πετρωτήρι, το μαρμάρινο πιεστήριο που το πιέζει να φύγουν τα νερά και του δίνει το πλακουτσωτό σχήμα του. Με αυτό φτιάχνουν τυρόπιτες, αλμυρές και γλυκές. Το κεφαλάκι ή στρογγυλό τυράκι ή βολάκι, σφιχτό αυτό, στεγνό, με μια ωραία, γλυκιά στυφάδα και μυρωδιά χόρτινη, που όσο στεγνώνει σκληραίνει και αποκτά πιο έντονη γεύση. Αυτό το τρώνε σκέτο, το βάζουν σε ντοματοσαλάτες, σε φαγητά, σε ομελέτες, το τρίβουν στα μακαρόνια, πάνω από τηγανητά. Και έπειτα είναι η κοπανιστή και ο τράχηλας ή καρίκι, ένα θεσπέσιο πικάντικο τυρί που ωριμάζει μέσα σε κουφάρι κολοκύθας. Παλιό τυρί, ξεχασμένο, που αναβίωσε πριν από μερικά χρόνια η τυροκόμος Αγγελική Ρουγγέρη. Το τηνιακό stilton ας πούμε.
Άνοιξαν τα κρασιά τους. Τα περίφημα των Τηνιακών Αμπελώνων T-Oinos των Αβατάγγελου και Τζανουλίνου. Ασύρτικο, Μαλαγουζιά, Μαυροτράγανο, Αυγουστιάτης, μέθεξη μέσα στο απόκοσμο τοπίο των αμπελώνων στα Στεγαστά στον Φαλατάδο. Και του «μικρότερου» Μιχάλη Κοντιζά με το ωραίο βιολογικό Ασύρτικο.
«Τραπέζι» στο βιολογικό οινοποιείο του Μιχάλη Κοντιζά.
Έστησαν τελετουργικά δείπνα με τοπικά εδέσματα. Ψωμί αλειμμένο με γλίνα, μοσχάρι βραστό με λαδόξιδο, αγκιναροκεφτέδες, αγκιναρόπιτες, μαραθόπιτες, ντολμαδάκια, χταπόδια, παστά και μαρινάτα ψάρια, ρεβίθια στο σταμνί με μαρούλια και μάραθα, αλμυρές πίτες, γλυκές τυρόπιτες, φρουτόπιτες. Οι αγκινάρες μαγειρεύονται ποικιλοτρόπως, πολλά τα εστιατόρια που τις κάνουν κονσέρβες, για να έχουν ολοχρονίς.
Ξεδιψάσαμε ουκ ολίγες φορές με την εκλεκτή τοπική μπίρα Νήσος του Αλέξανδρου Κουρή και της Μάγιας Τσόκλη, που σαρώνει βραβεία και διακρίσεις διεθνώς.
Στο νησί παράγονται ακόμα όσπρια, ζαρζαβατικά, φρούτα. Δοκιμάσαμε φρέσκα ντόπια ρεβίθια, τι νοστιμιά!
Mάθαμε ακόμα για τα τηγανιτζίδικα, τα πρώτα αυτοσχέδια στριτφουντάδικα της Τήνου, μαγειρεία που πρωτοστήθηκαν πριν από περίπου δύο αιώνες στο λιμάνι για να ταΐσουν τους πρώτους πολλούς προσκυνητές της Παναγίας. Το προσφερόμενο έδεσμα; Μπακαλιάρος με τηγανητές πατάτες.
Πολύσημος τόπος η Τήνος, εκθαμβωτικός, με συναρπαστική γαστρονομία, και με υπνώττουσες δυνατότητες, έτοιμος να καρποφορήσει καρπούς ελκυστικούς στον κόσμο όλο. Παγκόσμιος γαστρονομικός προορισμός; Γιατί όχι; Τα καλά πολλά, μένει μόνο να ανεβεί ο τοπικός μέσος όρος. Τότε η γιορτή αυτή, το Tinos Food Paths, θα έχει πετύχει.
Μάγειροι, παραγωγοί, εθελοντές, μικροί και μεγάλοι, όλοι μαζί δούλεψαν άοκνα και μαγείρεψαν με την ψυχή τους για το Tinos Food Paths.
Ήδη έρχονται ελπιδοφόρα μηνύματα από το νησί. Τέσσερα εστιατόρια μοιράζονται τα μοσχάρια που εκτρέφονται γι’ αυτά. Κάμποσα μαγαζιά παίρνουν ντόπια λαχανικά, όσπρια και φρούτα. Τυριά επίσης, έχω δει ταβερνιάρηδες στο San Lorenzo να ψωνίζουν για το μαγαζί τους.
Και το πιο σημαντικό, που μου είπαν αρκετοί εκ της διοργάνωσης: ήρθαν σε συνεννόηση οι ντόπιοι, βρήκαν κοινό τόπο, άκουσαν ο ένας τον άλλο.
