Κείμενο: Γιάννης Λεμονής
Φωτογραφία: Γιάννης Λεμονής
Σήμερα θα αναφερθούμε σε φυτά τα οποία οι αρχαίοι Ελληνες θεωρούσαν πολύ σημαντικά και πίστευαν ότι έχουν θεϊκή προέλευση.
Το αμπέλι οι Eλληνες πρέπει να το γνώρισαν περίπου την 4η χιλιετία π.Χ. από τους ανατολικούς λαούς, με τους οποίους είχαν εμπορικές σχέσεις. Το αγάπησαν πολύ, το καλλιέργησαν και το ενσωμάτωσαν στον πολιτισμό τους. Το ταύτισαν με τον θεό Διόνυσο, γιο του Δία και της Σεμέλης. Ο μύθος λέει πως ο Διόνυσος παντρεύτηκε την κόρη του Μίνωα, την Αριάδνη, την οποία αγάπησε όταν την είδε στη Νάξο. Από το γάμο αυτό γεννήθηκαν δύο παιδιά, ο Στάφυλος και ο Οινοπίων, οι οποίοι δίδαξαν την αμπελοκαλλιέργεια και την οινοποιία στην Ελλάδα. Το κρασί γρήγορα έγινε σύμβολο πολιτισμού και ήταν πολλές οι πόλεις που στα νομίσματά τους απεικόνιζαν τον Διόνυσο στη μία όψη και σταφύλια στην άλλη.
Η ελιά είναι αυτοφυές φυτό της ανατολικής Μεσογείου και οι Ελληνες ήταν ο πρώτος λαός που την καλλιέργησε στην Ευρώπη. Η ελιά και το ελαιόλαδο έχουν παίξει καταλυτικό ρόλο στη διαμόρφωση του πολιτισμού της Ελλάδας. Καθώς οι Ελληνες θεωρούσαν την ελιά ανεκτίμητο δώρο στην ανθρωπότητα, θεοποίησαν την καταγωγή της.
Είναι γνωστός ο μύθος που αναφέρεται στον αγώνα της Αθηνάς και του Ποσειδώνα για το όνομα της Αθήνας. Το ιερό δέντρο, που η Αθηνά χάρισε στην πόλη, έγραψε τη δική του ιστορία. Λέγεται πως οι Πέρσες, όταν κατέλαβαν την Αθήνα το 480 π.Χ., έκαψαν την ιερή ελιά της Αθηνάς, όμως την επόμενη μέρα ο κορμός είχε βλαστήσει και πάλι. Μέχρι τα ύστερα ρωμαϊκά χρόνια, οι Αθηναίοι έδειχναν αυτό το ιερό δέντρο και πίστευαν πως από αυτό κατάγονται όλα τα δέντρα ελιάς που υπάρχουν στον κόσμο.
Η δάφνη είναι ένα ακόμη φυτό με θεϊκή καταγωγή. Η νύμφη Δάφνη ήταν κόρη του θεού Πηνειού και είχε αφιερώσει τη ζωή της στη θεά Αρτεμη. Ο Απόλλωνας ερωτεύτηκε τη Δάφνη και, όταν αυτή αρνήθηκε τις προτάσεις του, την κυνήγησε ανάμεσα στα δέντρα. Τότε, η Δάφνη ζήτησε βοήθεια από τον πατέρα της και αυτός τη μεταμόρφωσε στο ομώνυμο φυτό. Ο Απόλλωνας έκοψε μερικά κλαδιά και έπλεξε ένα στεφάνι σε ανάμνηση του έρωτά του, έκανε τη δάφνη ιερό φυτό του και καθιέρωσε την απονομή δάφνινου στεφανιού στους πρωταθλητές.
Σειρά έχει ο κρόκος, το φυτό από τα λουλούδια του οποίου βγαίνει ένα από τα ακριβότερα μπαχαρικά στον κόσμο. Σύμφωνα με τη μυθολογία, ο Κρόκος ήταν φίλος του θεού Ερμή. Μια μέρα, ενώ οι δύο φίλοι έπαιζαν, ο Ερμής χτύπησε κατά λάθος τον Κρόκο στο κεφάλι και τον σκότωσε. Εκεί όπου έπεσαν οι σταγόνες από το αίμα του άτυχου νέου φύτρωσε το λουλούδι που πήρε το όνομά του.
